Haksız zenginleşmede iade borcu, iade borçlusunun (davalının) malvarlığındaki artışa…

Demek ki, ne iade alacaklısı davacının yoksullaşmasına (zararına) bakılır (zararı…

Haksız zenginleşme kökenli tasfiyeye egemen ikinci ilke de zenginleşenin (iade borçlusu…

İşte bu iki temel ilke ışığında, en başta, haksız (sebepsiz) yere zenginleşmiş olan…

XXVII.2

Unutulmasın ki yalnız maddi malların değil, elle tutulamayıp gözle görülemeyen etkinliklerden…
Yalnız, iyi niyetli zenginleşende hiçbir eylemli, somut, gerçek parasal tasarrufa (sübjektif zenginleşmeye) yol açmamış olan bir objektif zenginleşmeyi karşılama yükümü, zenginleşmenin elde kalmadığı (BK 79 I) savunmasından dolaylı biçimde yararlanılarak, sonradan sıfıra indirilir. Değişik bir anlatımla, baştan elde edilmiş sayılan objektif değer, davalının hiçbir işine yaramadığı (fuzuli bir lüks) sayıldığı için de sübjektif anlamda elde kalmamış sayılır(117).…

İade borçlusu davalının özel yollardan elde etmiş olduğu bireysel, öznel menfaatin (kazancın) iade alacaklısı davacıya aktarılması, ancak başkasının hukuken korunmuş bir konumunu hukuka aykırı olarak, ağır kusurla, bencilce değerlendirme (gasp) olasılığında, BK 530 kuralının öngördüğü gerçek olmayan vekaletsiz iş görme bağlamında (uç olaylarda) söz konusu olabilir(118).…
Davacının zenginleşme alacağını onun yoksullaşma tutarıyla sınırlı saymakla, objektif zenginleşme sınırlamasına yer ve gerek kalmayacağı düşünülebilir. Sanki yoksullaşma öğesi en esaslı sınırlayıcı gibi gözükebilir.…

Ne var ki yoksullaşmanın zenginleşmeyi sınırlayıcı bir ölçüt olarak benimsenmesi doğru olmaz çünkü pekala yoksullaşmasız zenginleşmelerle ve (sübjektif-) zenginleşmesiz yoksullaşmalarla da karşılaşılabilir. “Dayatılmış zenginleşme” böyle bir (sübjektif) zenginleşmesiz yoksullaşmaya örnektir. Bu gibi durumlarda, objektif ve sübjektif zenginleşme sınırlayıcılarına yine de gerek vardır.…

Alman hukukunda ehliyetsizlerin bozuk ve art niyetli olsalar bile sübjektif zenginleşme kavramına bağlı sorumluluk sınırlamasından yararlandırılmaları yolunda oldukça güçlü bir eğilim vardır. Yeter ki davacıda bir zarar (yoksullaşma) olmasın. Bu eğilime bakılırsa, davacı için herhangi bir zararın (yoksullaşmanın) söz konusu olmadığı durumlarda, sözleşmeden ve haksız fiilden sorumlu tutulamayan bir ehliyetsizin, sırf haksız zenginleşmeden sorumlu tutulması ehliyetsizi koruma amacıyla bağdaşmaz. Bu nedenledir ki yaşının küçüklüğü yüzünden sürücü ehliyeti alamayacak olan bir küçüğün gizlice katıldığı trafik derslerinin karşılığını ödeme yükümü olmayacağı gibi, küçüğün …

Toparlayalım: Aşağıdaki örneklerde haksız zenginleşmeden ötürü iade borcu sıfırdır. a) Sebepsiz edim örneği: Doktor kendisini çağıran hastayı muayene edecek yerde, yanlışlıkla turp gibi (sağlıklı) bir delikanlıyı boşuna muayene ediyor. (Üçüncü kişiye ifa) Bu delikanlı da muayeneyi bir sağlık haftası dolayısıyla gerçekleştirilen ivazsız sağlık kontrollerinden biri sanıp kabulleniyor. b) Müdahale zenginleşmesinde yetkisiz tasarruf örneği: Mirasçı mirasbırakana ait sandığı, oysa aslında başkasına ait eşyayı yetkisizce üçüncü kişiye bağışlıyor. c) Müdahale zenginleşmesinde izinsiz yararlanma örneği: Kişi, kendisini hiç aklından geçirmediği ve hiçbir işine de yaramayan bir biletsiz yolculuğun ortasında buluyor. d) Dayatılmış masraf zenginleşmesi örneği: Zaten gözden çıkarılmış, bir gün önce de satılmış olan ve sırf genel kontrol için tamirhaneye bırakılmış olan taşıt aracı, tamirci …

Serozan Borçlar Hukuku Genel Bölüm - İfa, İfa Engelleri, Haksız Zenginleşme

Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.

§27. ZENGİNLEŞMEDEN ÖTÜRÜ İADE YÜKÜMÜNÜN KONUSU VE KAPSAMI

I. HAKSIZ ZENGİNLEŞME KÖKENLİ TASFİYE İLİŞKİSİNDE GEÇERLİ GENEL İLKELER