Pekcanıtez Usul - Medenî Usûl Hukuku

Uyuşmazlık konularının “tam olarak” tespiti yargılamada birçok yönden önemlidir. Tahkikat, yani taraflar arasındaki uyuşmazlığın incelenebilmesi, şeklî ve maddî tahkikat işlemlerinin sağlıklı yürütülebilmesi için, öncelikle uyuşmazlık noktalarının tam olarak tespiti gerekmektedir. İddia ve savunmanın genişletilmesi ve değiştirilmesi yasağı bakımından (m. 141) bunun yapılması zorunludur. Çünkü tarafların ilerideki yeni söyledikleri şeylerin yeni veya değişik bir iddia ya da savunma olup olmadığını anlamak için başlangıçtaki iddia ve savunmaların net olarak bilinmesi gerekir. Keza, ispatın konusu tüm iddia ve savunmalar değil ancak çekişmeli olan hususlardır ve ancak bunlar için delil gösterilir (m. 187). Kanunda örneğin, yeminin konusunun ancak çekişmeli vakıalar olduğu açıkça belirtilmiştir (m. 225). Ayrıca yukarıda da belirtildiği üzere, bu durum somutlaştırma yükü (m. 194) ile de doğrudan ilgilidir. Eğer uyuşmazlık noktaları ya da çekişmeli olan noktalar tam tespit edilmeden yargılamaya başlanırsa yargılama gerekli olan ve olmayan her şeyin incelendiği ve içine atıldığı bir torbaya dönüşecektir. Bu ayrımın yapılmadığı bir yerde hâkim gereksiz yere uyuşmazlık konusu olan veya olmayan her şeyi incelemeye kalkacak, yargılamada zaman, emek ve masraf kaybına yol açılacak, belki de yargılama hiç öngörülemeyen bir mecraya sürüklenerek sürpriz kararla da karşılaşılabilecektir. Böyle bir yargılamanın sağlıklı olmayacağı açıktır; ancak yargılamanın ötesinde verilecek hüküm de sağlıklı olmayacaktır. Nitekim, hükmün kapsamını ve gerekçede nelerin yer alacağını belirten 297. maddede tarafların iddia ve savunmaları, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususlar ve çekişmeli vakıaların belirtilmesi aranmaktadır (m. 297/1-c). Yargılamanın başında bu tespit yapılmadığında sağlıklı bir yargılama yapılamayacağı gibi, doğru ve

“Bir davada, o davanın çözümü (hallini) etkileyebilecek (davanın çözümü için gerekli)…

Yargıtay kararında da haklı olarak belirtildiği üzere, ön incelemede uyuşmazlık konularının…