Aşağıda bir kısmını gördüğünüz bu dokümana sadece pakete abone olan üyelerimiz erişebilir.
II. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN HUKUKİ SONUÇLARI
XVII.6
İmkansızlıkta doğal olarak akla ilk gelen yaptırım borçlunun sorumluluğunda tazminat…
Eğer davalı borçlu, davacı alacaklının edimin iadesi ya da tazminatın ödenmesi istemine karşı, aynen ifanın henüz olanaklı bulunduğu savunmasını ortaya atarsa, alacaklının aynen ifadan vazgeçip edimin iadesini ya da ifa etmeme tazminatını isteyebilmesi, tek yanlı ve eksik iki yanlı sözleşmelerde kuşkulu ve pek güç, tam iki yanlı (karşılıklı) sözleşmelerdeyse ancak BK 123-125’te yazılı birtakım formalitelere uyma koşuluyla olanaklıdır. (Krş. ileride N 9 ve N 12/13)…
Tersine durum: Eğer davalı borçlu, davacı alacaklının aynen ifa istemine ve davasına karşı, edimin imkansızlaştığı savunmasında bulunursa, o zaman alacaklı da davasını ve cebri icra takibini son anda bile yine de imkansızlık hukukunun yaptırımlarına ve bu arada tazminata çevirebilir. Şöyle ki bulunamayan verme ediminin konusu yerine onun parasal karşılığı tahsil edilir. (İİK 24 IV) Yapma ve yapmama edimlerinde de edimi bizzat veya başkaları aracılığıyla gerçekleştirme tarzında özel bir yaptırım mekanizması işletilir. (BK 113) Karşılıklı sözleşmelerde sonradan süre verip tazminat istemine aktarma (ius variandi) şansı her halde saklıdır. (BK 123-125)…
Borçlu temerrüdünde önceliği olan aynen ifa istemi, cebri icra hukukunun yardımcı…
Alacaklı aynen ifa istemini bir edim davasında elde edeceği edim hükmünün (ilamın)…
Para ödeme edimlerinde ayrıksı “ilamsız cebri icra” yolu (İİK 42) ayrıdır ve saklıdır. Ama borçlunun etkin itiraz şansı karşısında pek öğütlenen bir yol sayılmaz.…
Para borçlarında cebri icra, haciz veya iflas yoluyla gerçekleştirilir; borcu karşılamaya…
Mal verme edimlerinde, mal, icra memuru aracılığıyla ve zorla borçlunun elinden alınır.…
Taşınmazı ve alacağı devir ediminde, mahkeme doğrudan doğruya mülkiyetin ve alacağın…
Yapma ve yapmama edimlerinin cebren icrası ise ciddi sorunlar yaratır. Bir kere,…
Anayasa mad. 38’e eklenen “hiç kimse sözleşmeden doğan yükümlülüğünü yerine getirememesinden dolayı özgürlüğünden alıkonulamaz” hükmü karşısında, İİK’nun borçluya hapisle baskıda bulunmayı öngören kuralları düşündürücüdür.…
İlginçtir, yapma borcu yükleyen vasiyetlerde edime zorlama yolunu kapalı tutmuş gözüken…
Tipik bir yapma edimi oluşturan “irade beyanında bulunma edimi” açısından dikkat çekici bir özellik anılmaya değer: Yargıcın borçluyu irade beyanında bulunmaya mahkum eden ve son tahlilde borçluyu irade beyanında bulunmuş, yani yapma edimini gerçekleştirmiş sayan hükmü zaten cebri icranın yerini tutar. (BK 185, MK 716, 1013; ayrıca krş. Alman Usul Hukukunda § 894 ZPO Durum böyleyken BK 113 kuralı yapma ve yapmama edimlerine ilişkin özel bir cebri…
Bu kurala göre iş, vekalet, eser ve ayıp giderme (onarma) edimleri gibi yapma edimleri…
Yeni BK 113’te yapma edimi yükümüne aykırılık eden borçluya karşı alacaklının, masrafı…
Nasıl olsa yargısal denetimden geçecek olan bir cebri icra yolunda alacaklının edimi bizzat gerçekleştirebileceği gibi, bir başkasına (uzmana) da yaptırabileceği kendiliğinden anlaşılır. Sözünü tutmayıp yükümüne uymayan boyacının yerine boyacılıktan anlamayan alacaklı, boyama edimini bizzat üstlenecek değildir ya! Nitekim BK 473 II bu konuda çok açıktır: “İş sahibi, hasar ve masrafları yükleniciye ait olmak üzere onarımı veya işe devamı bir üçüncü kişiye verebilir”.…
“Olmasa da olur” (malumun ilamı niteliğindeki) bu “sözde yenilik” yerine, yasa koyucunun bu kural çevresinde koparılan tartışmalara açıklık getirmesi ve bu arada mahkeme kararı elde etme zorunluluğunu vurgulaması (bu konudaki kuşkuları gi
Öte yandan; yapmama edimine uyulmadığında, örneğin rekabet etmeme taahhüdüne aykırılık…
BK 113’ün yapma ve yapmama edimleriyle ilgili bu özel cebri icra (ikame icra) yolunun…
Özetle: Yapma ve yapmama edimleri çoğu zaman sürekli sözleşme ilişkisi ve…
BK 113’ün kendine özgü cebri icra süreci, oldukça yaygın tartışmalara yol açmıştır.…
İşlevi ve koşulları bu denli tartışmalı BK 113 mekanizmasını işleten alacaklının…
Aslında, BK 113 kuralı bütün bu tartışmalara ve tereddütlere, temerrüde değil de…
Somut yaşam gerçeğinde BK 113 kuralının uygulanmasına pek rastlanmaz. Dolambaçlı…
XVII.7
İfası mümkün ve muaccel borcun ifasında gecikmiş ve temerrüt ihtarını da almış bir…
BK 120 kuralına göre, sözleşmede açık bırakılmış olan yıllık temerrüt faizi oranı,…
Sözleşmede anapara faiz oranı kararlaştırılmakla birlikte, temerrüt faizi oranı kararlaştırılmamışsa ve yıllık anapara faiz oranı özel mevzuatın öngördüğü orandan yüksekse, temerrüt faizi oranı hakkında anapara faizi oranı geçerli olur. Yoksa özel mevzuata göre daha düşük olan temerrüt faizi oranı değil! Demek ki temerrüt faizi sözleşmesel anapara faizinden düşük olamaz. Böylece sözleşmesel faizden daha düşük bir temerrüt faizi ödeme çarpıklığı (paradoksu) önlenmiş olur.…
I. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN ÖZELLİKLERİ VE GEREKLERİ
III. BORÇLU TEMERRÜDÜNÜN KARŞILIKLI SÖZLEŞMELERDEKİ ÖZELLİKLERİ
EN
TR
