Eşya Hukuku - Yasal Önalım Hakkının Munzam Etkisi

Yanıt: Paydaş (K2)’nin, MK m. 732’den doğan bir yasal önalım hakkı vardır. Bu hakkını tapuda malik olarak gözüken kişiye dava açılarak kullanmalıdır. Bu davanın satışın noter marifetiyle bildirilmesinden itibaren üç ay, her halde satıştan itibaren iki yıl içinde açılması gerekir. Bu süreler hak düşürücü sürelerdir. Bu durumda (K2), bildirimin kendisine tebliğ edildiği tarih olan 10.04.2018’ten başlayarak 10.07.2018’e kadar bir dava açmalıdır. Yasal önalım hakkı kendiliğinden eşyaya bağlı borç etkisini bünyesinde barındırmaktadır, bu nedenle (Ü)’ye karşı dava açmalıdır. Önalım hakkı dava dilekçesinin davalıya (Ü)’ye tebliğ edildiği tarihte kullanılmış sayılır. Bu andan itibaren aralarında bir satış ilişkisi kurulmuş olur. (K2) payın kendi adına tescilini talep etmeden önce yargıç tarafından belirlenen süre içinde, 800.000 TL olan satış bedelini belirlenen yere nakden yatırmakla yükümlüdür. Bu dava sonucunda adeta tescile zorlama davasında olduğu gibi yargıç payın mülkiyetinin (K2)’ye devrine karar verecek ve (K2)’nin sonrasında tapuda kendi adına bir açıklayıcı tescil yaptırması gerekecektir.

Yasal önalım hakkının munzam etkisini doğurabilmesi için TMK m. 1010 uyarınca hak sahibinin çekişmeli hakların şerhi yoluna başvurması gerekir. Yenilik doğuran bu hak bir kere kullanmakla tükenir. Paydaş (K2)’nin dava dilekçesinin (Ü)’ye ulaştığı anda bu hak tükenmiş olduğundan (Y)’ye karşı ileri sürülemeyecektir. Ancak çekişmeli hakların şerhi yoluna başvurularak munzam etki devreye sokulur ve yeni malik (Y)’nin de davaya katılması sağlanır. (K2), bu şerh işlemini gerçekleştirdiyse yine (Ü)’ye yapılan satışın bedeli olan 800.000 TL üzerinden bu hakkını kullanmış olacaktır. Bu durumda dava sonucunda (K2) yine yargıç kararı ile mülkiyeti kazanmış olur.