Sıra No: 280 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

1-VERGİ CEZALARI

Kaçakçılık, ağır kusur ve kusur cezaları 1/1/1999 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmış, bu tarihten itibaren vergi ziyama sebebiyet verenlere vergi ziyaı cezası uygulanması öngörülmüştür. Usulsüzlük dereceleri ve cezalarına ilişkin 352 ncı maddenin 1 inci derece usulsüzlüklerle ilgili bölümünde bazı değişiklikler yapılmış, belge düzenine uymayanlara kesilecek özel usulsüzlük cezalarının düzenlendiği 353 üncü maddeye 8, 9 ve 10 numaralı bentler eklenmiş ve bilgi verme, ibraz görevini yerine getirmeyenler ile Maliye Bakanlığınca getirilen zorunluluklara uymayanlara kesilecek özel usulsüzlük cezası mükerrer 355 inci maddede yeniden düzenlenmiştir.

Vergi cezalarında yapılan bu değişikliklere bağlı olarak ceza hükümlerine ilişkin genel esasların düzenlendiği 331, 333, 335, 336 ve 337 nci maddelerde ibare değişiklikleri yapılmıştır.

Kanuna eklenen geçici 21 inci3 madde ile de vergi cezalarına ilişkin hükümlerde yapılan değişikliklerinin uygulanma şekline açıklık getirilmiştir.

Buna göre, 1/1/1999 tarihinden önceki dönemlerde neden olunan vergi zıyaı için ilgili vergilendirme döneminde yürürlükte bulunan hükümlere göre kaçakçılık, ağır kusur veya kusur cezalarından birisi kesilmek suretiyle işlem yapılacak, genel esaslar ile tekerrür ve ceza indirimi uygulamalarında da değişiklikten önceki hükümler dikkate alınacaktır. Örneğin 1997 yılına ilişkin olarak gelir vergisi yönünden 1/1/1999 tarihinden sonra yapılan bir vergi incelemesinde vergi ziyama sebebiyet verildiğinin

¹ 29/7/1998 tarihli ve mükerrer 23417 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

² 14/8/1999 tarihli ve 23726 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

³ 4369 sayılı Kanunun 20 ncı maddesiyle eklenen Geçici 21 inci maddesi

tespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi için 1997 yılında uygulanmakta olan ve duruma uyan kaçakçılık, ağır kusur veya kusur cezalarından birisi kesilecektir.

Kesilecek bu ceza için tekerrür hükümlerinin uygulanması, ceza indirimi talebinde bulunulması hallerinde de bu cezanın ilgili bulunduğu vergilendirme döneminde yürürlükte bulunan hükümlere göre işlem yapılacaktır.

1.1. Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası

Belirlenmiş fiillerile matrah farkı ve vergi farkı gibi ölçülere göre nev’ileri belirlenen ve ziyaa uğratılan verginin üç katı, iki katı ve yüzde ellisi oranında kesilmekte olan kaçakçılık, ağır kusur ve kusur cezaları 1/1/1999 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmış, bu tarihten itibaren neden olunan vergi ziyaı için kesilecek cezaya, “Vergi Ziyaı Suçu ve Cezası" başlığı altında yeniden düzenlenen 344 üncü maddede4 yer verilmiştir

Bu maddede, vergi ziyaı suçunun tanımı yapılmış ve kesilecek vergi ziyaı cezasının hesaplama şekli ile bu cezanın kaçakçılık suçları, bu suçlara iştirak ve kendiliğinden verilen beyannameler için ne şekilde uygulanacağına yer verilmiştir.

Bu hüküm uyarınca, vergi ziyaı cezası; ziyaa uğratılan verginin bir katına, bu verginin kendi kanununda belirtilen normal vade tarihinden cezaya ilişkin ihbarnamenin düzenlendiği tarihe kadar geçen süre için, 112 nci maddeye göre, ziyaa uğratılan vergi tutarı üzerinden hesaplanan gecikme faizinin yarısının eklenmesi suretiyle hesaplanacaktır. Gecikme faizinin uygulanmasında ay kesirleri hesaplamaya dahil edilmeyecektir.

344 üncü maddede vergi ziyaı cezasının hesaplanması cezaya ilişkin ihbarnamenin düzenlenme tarihine bağlanması nedeniyle, ihbarname düzenlenmesindeki gecikme, kesilecek vergi ziyaı cezasının miktar itibariyle artmasına neden olacak, dolayısıyla mükellef aleyhine bir sonuç yaratacaktır. Bu nedenle takdir komisyonu kararı veya vergi inceleme raporu üzerine kesilecek cezalarda; ihbarnamenin düzenlenmesinin gecikmesi halinde, idareden kaynaklanan bu gecikme nedeniyle mükelleflerin mağdur olmamaları için, vergi ziyaı cezasının hesaplanmasında takdir komisyonu kararı veya inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihin esas alınması uygun görülmüştür.

ÖRNEK: Mükellef (A) nın Mayıs/1999 dönemine ilişkin katma değer vergisi beyanı aşağıdaki gibidir.

Bu dönemle ilgili olarak yapılan inceleme sonucu mükellef tarafından katma değer vergisi matrahının 150.000 000 lira eksik beyan edildiği ve ilgili donem beyanının aşağıdaki gibi olması gerektiği tespit edilmiştir.