BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Bu Yönetmeliğin amacı; yeni bitki çeşitlerinin geliştirilmesini teşvik etmek, yeni çeşitlerin ıslahı veya geliştirilmesini sağlayan çalışanlara ve katkıda bulunanlara, çalıştıkları kamu kurum ve kuruluşlarının ıslahçı hakkı olarak sağladıkları gelirlerden pay verilmesini düzenlemektir.
Kapsam
Bu Yönetmelik, yeni bitki çeşitlerini ıslah eden ve geliştiren kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlara kurumlarınca yapılacak olan ödemelerle ilgili usul ve esasları kapsar.
Dayanak
Bu Yönetmelik, 8/1/2004 tarihli ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunun 12 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Tarım ve Köyişleri Bakanlığını,
Genel Müdürlük: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünü,
Hak sahibi: Çeşit sahibi olan kamu kurum ve kuruluşunu,
Islahçı: Yeni bir bitki çeşidini ıslah eden veya bulan ve geliştiren kişiyi,
Çeşit: Islahçı hakkının verilmesi için gerekli şartların karşılanıp karşılanmadığına bakılmaksızın, bir veya birden fazla genotipin ortaya çıkardığı bazı özelliklerin kendisini göstermesiyle tanımlanan ve aynı tür içindeki diğer genotiplerden en az bir tipik özelliği ile ayrılan ve değişmeksizin çoğaltmaya uygunluğu bakımından bir birim olarak kabul edilen en küçük taksonomik kısım içerisinde yer alan bitki grubunu,
Tescil: 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunun kapsamındaki çeşitlerin ıslahçı hakları kütüğüne yazılmasını,
Islahçı hakkı: Çeşidin geliştirilmesinden elde edilen ve hak sahibi ile çalışanların alması gereken belirli oranlardaki geliri,
Kamu kurum ve kuruluşu: Bakanlıkların araştırma yetkisi verilmiş birimleri, bağlı ve ilgili kuruluşları ile üniversiteleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Islahçı Hakkından Yararlanacak Kişiler ve Yararlanma Süresi
Genel şartlar
Yeni, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu ilgili kanun ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde tespit edilen bitki çeşitleri 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunda belirtilen diğer şartların yerine getirilmesi kaydıyla ıslahçı hakkı verilerek korunur.
Islahçı hakkından yararlanacak kişiler
Islahçı hakkından, kamu kurum ve kuruluşlarında çeşit geliştirme çalışmalarında fiilen yer alan 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi memurlar ile aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (B) bendine göre istihdam edilen sözleşmeli personel ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununa tabi personel ile her türlü sözleşmeli personel kurumlarınca yararlandırılır.
Yararlanma süresi
Islahçı hakkından yararlandırılma süresi, çalışanlara çalışma şartlarına bağlı olarak değişen oranlarda olmak üzere, geliştirilen çeşidin korunma süresi içinde devam eder. Kurumların bu ıslah materyalinden sağladığı gelir devam ettiği sürece, 6 ncı maddede belirtilen personelden emekli olan veya kurumdan ayrılan ıslahçılar veya varislerine ve resen tayin edilen ıslahçıya, ıslahçı hakkı ödenmesine devam edilir. Ancak, ıslahçı hakkından 10 uncu maddede belirlenen oranlara göre sağlanan gelir, emekli olanlara ve diğer araştırma kurumlarına gidenlere %50 oranında, Bakanlık dışına gidenlere, resen tayin edilenlere ve terfi ederek bulunduğu kurum ve kuruluştan ayrılanlara ise %60 oranında azaltılarak ödenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışanların Hak ve Yetkileri, Hizmet İlişkisinde Hak Sahipliği ile Gelirin Elde Edilmesi ve Dağıtılması
Çalışanların hak ve yetkileri
Islahçı hakkı, koruma altına alınan çeşitlerle ilgili, hak sahibine inhisari olarak bunların üretilmesi, çoğaltılması, satışı ve ihracı yetkilerini verir. Hak sahibi bu yetkilerini şarta bağlayabilir ve bu yetkilerine sınırlandırma getirebilir.
Hak sahibinin inhisari yetkilerini kullanmasında çalışanların, ıslahçı hakkından doğan gelir kaybı söz konusu olduğu durumlarda; ıslahçının hak sahibi kuruluşa karşı itiraz etme hakkı saklıdır. Çalışanlar, itirazlarını hak sahibi idareye yaparlar, anlaşma sağlanamadığı durumlarda ise bağlı bulundukları bir üst makama yaparlar.
Hizmet ilişkisinde hak sahipliği
Kamu ve özel sektör işbirliğinin söz konusu olduğu ıslah projeleri, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında yapılan protokoller kapsamında yürütülür. Projelerden elde edilen gelir bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi hükümlerine göre değerlendirilir.
Çalışanlardan bizzat çeşidin geliştirilmesinde yer alanların, hak sahibi kuruluşlardan kendi isimlerinin ıslahçı hakkı sicilinde, rüçhan belgesinde, bitki çeşitleri bülteninde veya diğer yayınlarda ıslahçı olarak gösterilmelerini isteme hakları vardır.
Islahçı olarak belirtilme hakkı devir ve ferağ edilemez.
Gelirin elde edilmesi ve dağıtılması
Islahçı hakkı olarak elde edilen gelir, döner sermayesi bulunan kurum ve kuruluşlarda döner sermayeye, döner sermayesi olmayanlarda ise kurum bütçelerine gelir kaydedilir. Bu gelirden, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan görevlilerden hangilerinin ıslahçı hakkından ne ölçüde yararlanacağı aşağıdaki esaslara göre belirlenir:
a) Islahçı haklarından sağlanan gelirin %50’si araştırma çalışmalarında kullanılır.
b) Islahçı hakkından sağlanan gelirin %50’si bu Yönetmelik çerçevesinde çeşidi ıslah eden ve ıslahına katkısı olan personele dağıtılır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların ıslahçı hakkı olarak bir ayda elde edecekleri gelir, bunların ek gösterge dahil bir ayda alacakları aylık, yan ödeme, ödenek ve her türlü tazminat (makam, temsil ve görev tazminatları hariç) toplamının iki katını geçemez. Gelirin dağıtım oranları ve usullerini belirleyen talimat ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının ıslahla ilgili merkez birimleri tarafından bu Yönetmeliğin Resmî Gazete’de yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
Yürürlük
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.